ONDERWIJS ZAANSTREEK
Nieuwsbrief Sterk Techniek Onderwijs Zaanstreek – Uitgave Oktober 2022
De STO-draad is weer enthousiast opgepakt
Na een zonnige zomer hebben Trias VMBO, Zuiderzee College, Compaen VMBO en VMBO Pascal Zuid de STO-draad vol enthousiasme weer opgepakt. Waar ze zoal mee bezig zijn, lees je in deze zesde nieuwsbrief over Sterk Techniek Onderwijs: het programma waarin scholen en bedrijfsleven in de Zaanstreek gezamenlijk het techniek/technologie-onderwijs op het vmbo op een hoger plan zetten, om te laten zien welke beroepskansen er zijn in techniek en technologie. Ook interessant: de themasessie van STO Zaanstreek/Techlands onlangs over de vraag hoe we het tekort aan technici kunnen aanpakken.
Themasessie over aanpak tekort technici
Hoe zorgen we er in het beroepsonderwijs met z’n allen voor dat de tekorten op de (technische) arbeidsmarkt aangepakt worden? Die vraag stond centraal tijdens de Themasessie STO Zaanstreek/Techlands, afgelopen september. Diverse professionals uit het werkveld spraken elkaar over de problematiek. Een derde partij, Young Works, deelde de inzichten die uit onderzoek naar voren kwamen.
STO is goed op weg, maar er blijft een tekort aan technici
De in- en doorstroomcijfers van de afgelopen jaren laten zien dat het projectplan Sterk Techniek Onderwijs Zaanstreek heel goed op weg is om al zijn doelen te behalen. Toch blijft er een groot tekort aan technici, met alle gevolgen van dien voor de toekomst. Om dit tij te keren, was er onlangs de themasessie STO Zaanstreek/Techlands voor vertegenwoordigers van de stuurgroep STO, het bestuur Techlands, een aantal vernieuwende bedrijven en andere keyplayers in de regio, samen met Young Works.
Young Works doet veel onderzoek gericht op het motiveren van jongeren. Onder meer het Puberbrein en de Bèta Tech Mentality types van de 7 werelden van Techniek zijn van hun hand. Tijdens een presentatie gaven zij inzicht in wat jongeren belangrijk vinden, op welke grond zij kiezen, hoe je jongeren triggert, en hoe je de ouders en mentoren kunt beïnvloeden. Andere vragen die aan bod kwamen, waren: Hoe laten we de innovaties en ontwikkelingen in techniek en technologie zien? Doen we de goede dingen? Wat kunnen we verbeteren?
Een paar highlights… Als het om studiekeuze gaat, zijn lang niet alle jongeren bezig met de lange(re) termijn. Een studie moet vooral leuk zijn; later carrière maken is – uitzonderingen daargelaten – minder belangrijk. Ouders kijken vaak wel meer naar kansen en mogelijkheden op de arbeidsmarkt, maar hebben niet altijd accurate informatie. Om leerlingen te helpen in hun studiekeuze bieden scholen LOB aan: Loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Opvallend is dat een groot deel van de middelbare scholieren geen flauw idee heeft wat LOB is. Met name op havo en vwo is LOB een onbekend begrip. Ook vinden jongeren LOB nu te vaak saai en statisch.
“LOB, dat is iets met lichamelijke opvoeding toch? Iets met gym?”
James, havo
Maak LOB levendig, relevant en herkenbaar
Om LOB beter te laten aansluiten op de behoeften van jongeren zijn er drie belangrijke kansen, namelijk: maak LOB levendig, relevant en herkenbaar. Scholen moeten er dus voor zorgen dat jongeren hun toekomst kunnen ontdekken door dóen, meemaken, praten en vragen stellen. Ook moeten zij informatie geven die relevant is, én LOB-activiteiten als een rode draad door de hele schoolperiode heen aanbieden. Daarbij is het goed om informatie te geven over arbeidsmarktkansen van opleidingen. Vooral bij ouderejaars helpt dit bij de keuze van een studie.
Na een toelichting op drijfveren en kansen (om studenten te helpen de juiste keuze te maken in het oerwoud aan opties), zogeheten ‘stuwscholen’ en de rol van ouders was er een breakoutsessie, met als belangrijkste vraag aan de deelnemers: wat heb je opgestoken? Op een flipover werden de conclusies van de verschillende werkgroepen gedeeld. Ideeën waren er genoeg, met onder meer: samenwerken met ‘de buren’ van vmbo-havo, meer netwerken tussen scholen en bedrijven, ‘breder kijken’ en flexibelere roosters instellen.
STO doet dus al heel mooie dingen, maar het kan altijd nóg beter.
Planeten spotten (en nog véél meer spannende techniek) op het Zuiderzee College
Het Zuiderzee College is weer begonnen met de superleuke Wetenschap en Technologie (W&T)-lessen voor groepen leerlingen van verschillende basisscholen van Zaan Primair. Samen met deze scholengroep is de organisatie van dit onderwijs op onze locatie verbeterd en uitgebreid. Zo is er een structureel W&T-aanbod ontwikkeld, waar nu al zeven basisscholen bij zijn aangehaakt – met dank aan beleidsmedewerker Nienke Heurter en W&T-coördinator Tamara Caljouw.
De uitvoering van de W&T-lessen is dit jaar opnieuw in handen van Leo Spaans en Laila Amons, twee collega’s van respectievelijk Techniek en Media Vormgeving en ICT (MVI). Zij geven in ons Techlab afwisselend steeds een uur les aan twee subgroepen. Op het programma staat een uur CoSpaces met Virtual Reality en een uur ontwerpend leren. Voor de eerste lessen was onlangs groep 8 van De Zoeker aan de beurt. Deze basisschool is eind vorig schooljaar ook langs geweest en komt in december terug voor een tweede bezoek.
De achtstegroepers werden verwelkomd door Annemarie van Vliet (de afdelingsleider van de onderbouw op het Zuiderzee) en Leo Spaans. Eenmaal in het Techlab werd de groep gesplitst voor twee workshops van een uur. Bij docent Laila gingen de leerlingen met CoSpaces en VR-brillen planeten benoemen en groeperen om er uiteindelijk ‘zelf tussen te zweven’. Bij Docent Leo ging het om ontwerpend leren met Tinkercad, een programma voor 3D-ontwerpen. De leerlingen ontwierpen een huis en richtten een kamer in.
“Vorig jaar waren we hier ook met onze toenmalige groepen 8”, vertelt groepsleerkracht Michelle van een groep 8 met 27 leerlingen. “De kinderen vonden het toen superleuk en waren reuze-enthousiast. We waren dus blij dat we dit schooljaar weer op bezoek mochten komen. Het was niet lastig om in te plannen, omdat het centraal geregeld was. En op deze manier kunnen we echt een verbetering aanbieden van ons Techniekonderwijs, dat een van onze verplichte kerndoelen is. Normaal gesproken zijn we in een themaweek bezig met techniek. Maar bij het Zuiderzee werken de kinderen in een setting die wij ze niet kunnen bieden: met materialen, spullen, inrichting van het lokaal, VR-brillen en audiovisuele vormgeving.”
“Bij het Zuiderzee werken de kinderen in een setting die wij ze niet kunnen bieden: met materialen, spullen, inrichting van het lokaal, VR-brillen en audiovisuele vormgeving.”
– Michelle, leerkracht groep 8
Schot in de roos
Voor de leerlingen van groep 8 is het bovendien heel waardevol dat ze alvast kunnen kennismaken met een middelbare school, vindt ze. “De lessen op het Zuiderzee sluiten goed aan bij hun belevingswereld en wat ze volgend jaar gaan doen. Ik verwacht dat een groot deel van onze huidige groep 8 naar het vmbo gaat, dus dit bezoek is voor ons een schot in de roos. Fijn ook dat dit al aan het begin van het schooljaar is, want de kinderen zitten echt nog aan het begin van het oriëntatieproces van hun vervolgschool.”
Ze licht toe: “Voor achtstegroepers staat de middelbare school heel dichtbij, maar ze weten nog totaal niet wat ze te wachten staat. Vaak hebben ze nog geen idee wat ze willen worden en hebben ze ook nog geen reëel beeld van welke banen er zijn. We praten in de klas wel over wat je met techniek kunt, maar nu kunnen ze het zelf ontdekken en ervaren. Vorig jaar werkten de leerlingen in de klas zelf verder aan hun eigen werelden in CoSpaces omdat ze hier op het Zuiderzee de juiste handvatten voor hadden gekregen. Ook ervaren ze dat je in korte tijd van niks iets kunt maken wat super is om te zien.”
CoSpaces
Een leerling vertelt dat hij met veel plezier de twee workshops heeft gedaan. De planeten vond hij echt heel leuk, vooral die poppetjes die hij in het heelal kon toevoegen. De planeten ordenen en benoemen was lastig, maar gelukkig was er een instructievideo. CoSpaces ging goed. Eerst was het lastig, maar daarna begreep hij het programma beter. Ook al had hij de opdracht niet helemaal af, het zag er goed uit. En hij zou het graag nog een keer komen afmaken. Alles wat hij had gedaan was nieuw voor hem maar hij pikte het heel snel op, waardoor hij klasgenootjes kon helpen. Super, want op de basisschool moeten anderen hem juist vaak helpen. Nu waren de rollen dus eens omgedraaid.
De vrijdag voor de herfstvakantie komt er nog een basisschool op het Zuiderzee College.
Werken aan je droomvilla, Robotica, Domotica en VCA op VMBO Pascal Zuid
Op VMBO Pascal Zuid zijn de vierdeklassers begonnen met hun keuzedeel, bedoeld om zich te verdiepen in wat een profiel of richting inhoudt. Sommigen zijn hun droomvilla aan het bedenken en ontwerpen. Daarna gaan ze hem tekenen in Sketchup, én op schaal bouwen! Anderen kozen voor ICT en leren over de basis van netwerken en het opbouwen van computers. Een deel van hen zal verder gaan met Robotica (robots programmeren); een ander deel met Domotica (hoe maak je een huis ‘slim’?).
Ook in de andere leerjaren staat techniek regelmatig op het programma. Zo zijn de derdejaars gestart met de voorbereiding van hun examen in mei 2023. Voor techniek maken zij het werkstuk dat de examenleerlingen vorig jaar hebben gemaakt: een krukje met diverse uitdagingen op het gebied van hout- en metaalbewerking. In leerjaar twee zijn de studenten een mooi kistje aan het maken. En in leerjaar 1 wordt hard gewerkt aan een sleutelrekje.
Tot slot gaat VMBO Pascal Zuid VCA aanbieden voor leerlingen die dat willen. De afkorting VCA staat voor ‘Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers’. Veel van onze leerlingen vergroten daarmee hun kans op een technische stage.
Compaen VMBO bezocht ‘Het Slimste Huis’ én HMC Amsterdam
Een kijkje nemen in de praktijk, hoe leuk (en nuttig!) is dat? Bij het Compaen VMBO stonden afgelopen periode twee van die uitjes op de agenda. Een deel van de vierdejaars bracht een bezoek aan ‘Het Slimste Huis’ in Alkmaar, en een groep derde- en vierdejaars studenten was te gast bij het Hout- en Meubileringscollege in Amsterdam. De ervaringen waren positief: iedereen was enthousiast en vond het leuk, leerzaam en voor herhaling vatbaar.
De voordeur op slot doen vanuit je stoel. Alle lampen aandoen met één knop of bijvoorbeeld een wc die ook automatisch je billen spoelt en droogt na gebruik… De vierdejaarsleerlingen van het Compaen vmbo die het keuzevak technologie binnen Zorg en Welzijn volgen, konden dit afgelopen dinsdag 4 oktober allemaal zien in ‘Het Slimste Huis’ in Alkmaar. In deze demonstratiewoning zijn slimme technieken en handige hulpmiddelen verwerkt die laten zien hoe het woonplezier verbeterd kan worden, zodat (oudere) mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. De leerlingen kregen daarnaast een case/opdracht die zij na de rondleiding konden maken aan de hand van alle opgedane informatie.
HMC
Alle leerlingen Bouwen, Wonen en Interieur van het derde en vierde jaar gingen onlangs op bezoek bij het Hout- en Meubileringscollege (HMC) in Amsterdam. Deze school biedt mbo-opleidingen voor beroepen in de richtingen interieur, meubel, techniek en design. Na een interessante rondleiding volgde een korte workshop, waarbij elke deelnemer een massief houten lat kreeg met als opdracht: ontwerp in teamverband een meubel. Erg leuk om te zien hoe creatief onze leerlingen bezig kunnen zijn. Ook zijzelf vonden het leuk en leerzaam!
